Ons onderzoek naar de Troonrede

Communicatiebureau Proven Context onderzocht of Nederlanders de Troonrede begrijpen. Het antwoord: nee. We scoren gemiddeld een 4.

Het Troonrede-onderzoek van Proven Context in de media.

2. Aanleiding onderzoek Troonrede

Communicatiebureau Proven Context en Onderzoeksbureau Direct Research hebben gezamenlijk onderzoek gedaan naar de begrijpelijkheid van de Troonrede.
Aanleiding was deze brief vanuit het Ministerie van Algemene Zaken, waarbij het ministerie aangaf dat de Troonrede zelfs begrijpelijk zou zijn voor middelbare scholieren.
Bij Proven Context geloofden we dat niet en zijn we een onderzoek gestart.
Communicatie van de overheid moet voor iedereen begrijpelijk zijn. Dat is nu niet zo.

Nederlanders kregen 10 fragmenten te zien uit de Troonrede.
Na het fragment werd een vraag gesteld. “Leg in eigen woorden uit: wat bedoelt de Koning met de volgende zin: …”.
Een goed antwoord kreeg 1 punt, deels goed 0,5 punten en fout 0 punten

Gemiddeld halen Nederlanders een score van 4,0 (van maximaal 10)
Alleen universitair opgeleiden halen een krappe voldoende (score 5,7)
VMBO / MAVO scoort het laagst (score 2,2)
Slechts op 1 vraag : “Wie bedoelt de Koning met de Staten Generaal?” gaf de meerderheid het juiste antwoord (score 5,8)
Enkele zinnen werden op meer dan 30 manieren uitgelegd. Zoals de zin: “Goede mobiliteit schraagt de economie”

Grote delen van de Troonrede zijn té ingewikkeld. Een deel ervan bevindt zich niet op taalniveau B1 maar op het hoogste taalniveau C1 / C2.
Nederlanders interpreteren wat de koning zegt op compleet verschillende manieren. Dat is niet wenselijk. De Troonrede, ofwel het beleid van de regering voor het komende jaar, zou voor iedereen duidelijk moeten zijn.
De uitspraak van het MinAZ dat de Troonrede goed te volgen is voor middelbare scholieren, is ontkracht. Zelfs met een afgeronde hbo-opleiding werd gemiddeld een onvoldoende gescoord (score 4,38)

De Troonrede wordt op dit moment samengesteld in samenspraak met het Genootschap Onze Taal (“Vereniging voor taalliefhebbers”). Het MinAZ moet in overleg gaan met andere organisaties om de Troonrede begrijpelijk te maken op B1-niveau.

De noodzaak van duidelijke communicatie moet bij overheid én politici een grotere rol gaan spelen. De gevolgen van een onduidelijke Troonrede zijn nog beperkt. Maar onduidelijke communicatie rondom Toeslagen, Belastingen of Corona hebben verstrekkende gevolgen.

Door moeilijke woorden, beeldspraak en lange zinnen zal de communicatie-kloof tussen overheid en ‘de Nederlander’ blijven bestaan of zelfs groter worden. Overheidsbreed (ook bij politici) zou taalgebruik op B1-niveau de norm moeten zijn.

Het MinAZ is verantwoordelijk voor de communicatie van de overheid. Dit ministerie, inclusief de eindverantwoordelijke persoon bij het Ministerie, in dit geval (demissionair) minister-president Mark Rutte, zal het belang van duidelijke communicatie hoger op de politieke agenda moeten zetten. Alleen dan zal de overheidscommunicatie structureel verbeteren.